ATATÜRK’LE BİRLİKTE DÜŞÜNELİM © 2020, Tudem Eğitim Hizmetleri San. Tic. AŞ 1476/1 Sok. No:10/51 Alsancak-Konak/İZMİR YAZAR: Mavisel Yener YAYINA HAZIRLAYAN: Hülya Dayan TASARIM: Burak Tuna DÜZELTİ : Özge İpek Esen BASKI VE CİLT: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Eskişehir Yolu 40. km Başkent OSB 22. Cadde No:6 Malıköy/Ankara Tel: 0 312 284 18 14 Birinci Baskı: Kasım 2020 (5000 adet) ISBN: 978-605-285-402-0 Yayınevi sertifika no: 45041 Matbaa sertifika no: 48083 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, telif hakkı sahibinin önceden yazılı izni olmaksızın tekrar üretilemez, bir erişim sisteminde tutulamaz, herhangi bir biçimde elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt ya da diğer yollarla iletilemez. tudem.com
Mavisel Yener 1984’te Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinden mezun oldu. Edebiyatın farklı türlerinde 150’den fazla kitabı var. Hayatını çocuk ve gençlik edebiyatına adayarak nitelikli eserler kazandırmayı hedefledi. Öykü, masal ve şiirleri ilköğretim ders kitaplarında yer aldı. Eserleri, T.C. Kültür Bakanlığı TEDA projesi kapsamında başka dillere de çevrildi, yapıtları dünya çocuklarıyla buluştu. Aldığı ödüllerden bazıları: Tömer Anadili Masal Yarışması Ödülü (1999), Tömer Anadili 2000’e Öyküler Yarışması Ödülü (2000), Bu Yayınevi Çocuk Mizah Öyküleri Ödülü (2001), Samim Kocagöz Öykü Birincilik Ödülü (2002), Ömer Seyfettin Öykü Birincilik Ödülü (2002), Bu Yayınevi Çocuk Romanı Birincilik Ödülü (2002), Tudem Yayınları Çocuk Romanı Birincilik Ödülü (2003), Çocuk Edebiyatçıları Birliği Yılın Çocuk Şiiri Kitabı Ödülü (2004), İşçi Öyküleri Ödülü (2005), 2013’te Kosova’da Yılın Çocuk Yazarı Ödülü, 2017 KYOV Çocuk Edebiyatı Ödülü. Yazar ayrıca Hans Christian Andersen Ödülü’ne Türkiye’nin 2018 yılı adayı olarak gösterilmiştir. www.maviselyener.net Tudem Yayınlarından çıkan kitapları: Şiir: Şiir Saldım Gökyüzüne, Mavisel Yener ile Şiir Atölyesi Masal: Mavisel Yener ile Masal Atölyesi Öykü: Haylaz Pati’nin Serüvenleri 1, 2, 3, 4, 5, Mavisel Yener ile Öykü Atölyesi, Öğretmen Neden Çıldırdı? Hayaletten Mektuplar Roman: Mavi Zamanlar, Sonsuzluk Kütüphanesi, Kayıp Kitaplıktaki İskelet 1 (Aytül Akal ile), Kayıp Kitaplıktaki İskelet 2-Yaşayan Ölüler (Aytül Akal ile), Kayıp Kitaplıktaki İskelet 3-Fare Sarayı (Aytül Akal ile), Tembel Teneke Acaba Nerede?, Çok Acayip Bir Macera Fotoğraf: Talat Aydilek
İçindekiler ATATÜRK’ÜN HAYATI Çocukluğu ve Ailesi ................................................................................................................................ 10 Eğitim - Öğrenim Hayatı .................................................................................................................... 17 Adım Adım Atatürk................................................................................................................................ 25 Kurtuluş Savaşı ............................................................................................................................................ 27 Atatürk’ün Vefatı....................................................................................................................................... 42 ATATÜRK’ÜN DEVRİMLERİ Devrimler Neden Yapıldı?................................................................................................................... 57 Bizim Görevimiz Nedir?........................................................................................................................ 58 TBMM’nin Açılışı ...................................................................................................................................... 59 Cumhuriyetin İlanı.................................................................................................................................... 64 Yeni Türk Harflerinin Kabulü ......................................................................................................... 70 Eğitim Sistemindeki Devrimler ..................................................................................................... 72 Güzel Sanatlar Alanındaki Devrimler ..................................................................................... 80 Türk Tarih ve Dil Kurumlarının Kurulması........................................................................... 82 Hukuk Alanındaki Devrimler ......................................................................................................... 83 Toplumsal Alandaki Devrimler .................................................................................................... 85 Şapka ve Kıyafet Devrimi ................................................................................................................... 89 Soyadı Kanunu ............................................................................................................................................ 89 Uluslararası Saat, Takvim, Rakam ve Ölçü Birimlerinin Kabul Edilmesi ............................................................................................... 94 Atatürk’ün Kurduğu Diğer Kurum ve Kuruluşlar ......................................................... 96 ATATÜRK’ÜN İLKELERİ İlkelerin Ortaya Çıkışı ......................................................................................................................... 104 Atatürk İlkelerinin Ortak Özellikleri ...................................................................................... 105 İlkeler ................................................................................................................................................................. 106 ATATÜRK’ÜN KİŞİLİĞİ VE DÜŞÜNCE DÜNYASI Atatürk’ün Kişiliği ................................................................................................................................... 116 Atatürk ve Kitap Sevgisi ................................................................................................................... 132 Atatürk ve Çocuk Sevgisi ............................................................................................................... 142 Atatürk ve Doğa Sevgisi ................................................................................................................... 153 Atatürk ve Hayvan Sevgisi .............................................................................................................. 161 Atatürk ve Spor Sevgisi .................................................................................................................... 166 Atatürk ve Sanat Sevgisi .................................................................................................................. 169 Kaynakça ....................................................................................................................................................... 184
Sevgili okurlarım, Atatürk ile ilgili pek çok bilgiye ulaşabileceğiniz, yaratıcı okuma ve yazma becerilerinizi de kullanabileceğiniz bir başvuru kitabı var elinizde. Bir kültür hizmeti olarak, geleceğimizin umudu olan çocuklarımıza bu kitabı armağan etmek için emek harcayan Tudem Yayın Grubuna; yaratıcı düşünceleriyle kitaba ışık veren yayın yönetmeni İlke Aykanat Çam’a; incelikli, dikkatli, özverili çalışması için editör Hülya Dayan’a; başarılı tasarım için Burak Tuna’ya teşekkür ederim. Çocuk sevgisinin insan için bir gereksinim olduğunu vurgular Atatürk. Çocuğun birey olmasını ister, çocuğa saygı duyar. Ben de saygıyla kaleme aldım bu yapıtı. Bilimin ışığında özgür düşünebilen bir gençlik yetiştirmenin herkesin görevi olduğunu bilerek bu çalışma ortaya çıktı. Bağımsız karakterli, aklın ışığını önemseyen, çağdaş bireyler olabilmek, tarihimizi anlayabilmek için Atatürk ile sizi tanıştıracak bu kitap dört bölümden oluşuyor: Atatürk’ün Hayatı, Atatürk’ün Devrimleri, Atatürk’ün İlkeleri, Atatürk’ün Kişiliği ve Düşünce Dünyası. Sanatsal, düşünsel, yaşamsal gereksinimleri karşılayacak olanakları sağlayan cumhuriyet devrimlerini yeniden gözden geçirecek, Atatürk’ün kişiliğinde insanlığın onur verici, yaratıcı değerlerinin dünya ile nasıl paylaşıldığını; bir ulusa nasıl saygınlık kazandırıldığını göreceksiniz. Umarım bu atölye kitabı yüreğinizde, belleğinizde iz bırakmayı başarır. Bu ön sözü Atatürk’ün seslenişi bitirsin: “Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler, hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı ve ikbal ışığısınız. Memleketi asıl ışığa boğacak olan sizsiniz. Kendinizin ne kadar önemli, değerli olduğunuzu düşünerek ona göre çalışınız. Sizlerden çok şey bekliyoruz.”
Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz.
Atatürk’ün Hayatı
10 Babası: Ali Rıza Bey Annesi: Zübeyde Hanım Doğum Yılı: 1881 Doğum Yeri: Selanik (Osmanlı İmparatorluğu) Ölüm Tarihi: 10 Kasım 1938 Ölüm Yeri: Dolmabahçe, İstanbul, Türkiye Babası Ali Rıza Bey, Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde gümrük memurluğundan ayrılıp kereste ticaretine atıldı. Daha sonra ticaretin başka dallarında da şansını deneyen Ali Rıza Bey mert, cesur, girişimci, onurlu duruşuyla çevresi tarafından çok sevilirdi. Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım geleneklere bağlı, zeki, hayat dolu; açık kumral saçlı, mavi gözlü biriydi. Atatürk’ün: Çocukluğu ve Ailesi
Atatürk’ün Selanik’te doğduğu ev, 10 Kasım 1953’te, ölümünden 15 yıl sonra müze olarak halka açılmıştır. Bu evin müze olarak düzenlenmesinde Prof. Dr. Enver Ziya Karal ile tarihçi olan eşi Fatma Karal’ın büyük katkıları vardır. 11 Atatürk’ün beş kardeşi vardı. Fatma (1871/72-1875) Ahmet (1874-1883) Ömer (1875-1883) Makbule (Boysan, Atadan) (1885-1956) Naciye (1889-1901) Fatma dört, Ahmet dokuz, Ömer sekiz yaşlarında salgın hastalıklar nedeniyle öldüler. En küçükleri Naciye, Mustafa Kemal Harp Okulu’nu bitirdiği sene, on iki yaşında hayata gözlerini kapadı. Ailede, çocuklardan en uzun yaşayan Makbule Hanım’dır.
12 1936 yılında bir gün, Cumhurbaşkanlığı Umumi Kâtibi Hasan Rıza Soyak, Atatürk’e bir evrak getirmişti. Bunda, Atatürk’ün doğum gününün bildirilmesi rica ediliyordu. Atatürk, bunun üzerine düşündü, fakat bu günü kendisi de tam olarak bilmiyordu. Ancak, annesinden işittiğine göre, bir bahar mevsiminde doğmuş olduğunu ve o gün için ise şöyle dediğini hatırlıyorum: “Bu bir 19 Mayıs günü niçin olmasın?” Afet İnan Dog´um Günü Anı
ETKİNLİK 13 Atatürk ile çocukluk arkadaşı olsaydın, onunla neler konuşur, hangi oyunları oynardın? Hayal kurup buraya yazabilirsin. Hayal Kuralım
14 Babaları vefat edince Mustafa Kemal ve Makbule anneleriyle beraber dayısının köyüne gidip yerleşirler. Tarlada dayılarına yardım eden Mustafa Kemal ve Makbule’nin görevi, tarla bekçiliğidir. Önceleri bu iki küçük çocuktan korkan kargalar yavaş yavaş onlara alışırlar. Bir akşam hep birlikte tarladaki küçük kulübenin etrafını sararlar. Çocuklar kargaları kovmaya çalışırken kulübenin tavanı çöker, Makbule tavanın altında kalır. Mustafa Kemal o zaman coşar; çıkardığı ceketi ve elindeki sopa ile kargaları kovar. Diğer taraftan da kardeşini çöküntü altından kurtarır. Bu, onun ilk kahramanlık öyküsüdür. Kahraman Mustafa Anı
ETKİNLİK 15 Araştıralım Sen de Atatürk’ün bir çocukluk anısını bulup buraya yazabilir misin?
16 Biyografi yazarları, Atatürk’ü yalnızca sarı saçları, mavi gözleri ve açık teniyle değil, davranışlarıyla da yaşıtlarından farklı bir çocuk olarak tarif ediyorlardı. Onu onurlu, kimi zaman utangaç ve yalnız bir çocuk olarak betimliyorlardı. Giyimine çok dikkat eder, genellikle büyükler gibi ellerini ön veya arka ceplerine sokar ve başı yukarıda yürürdü. Mahallede sevilen bir çocuktu ama az arkadaşı vardı. Senin kişilik özelliklerin neler? Kendini anlatan bir yazı yazmak ister misin? Atatürk Nasıl Bir Çocuktu?
17 Mahalle Mektebi Şemsi Efendi Okulu Selanik Mülkiye Rüştiyesi Selanik Askeri Ortaokulu (Rüştiye) Manastır Askerî Lisesi (Îdadî) Harp Okulu (İstanbul) Harp Akademisi (İstanbul) Atatürk’ün gittiği okullar Mustafa Kemal, 11 Ocak 1905’te kurmay yüzbaşı rütbesiyle Akademi’yi tamamladı. Eğitim - Öğrenim Hayatı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1